Evcil kemirgenler için kafes seçimi kadar önemli olan bir diğer konu da zemin düzenlemesi ve yataklık (altlık) seçimidir. Bu küçük dostlarımız, günün büyük kısmını kafes zeminiyle doğrudan temas halinde geçirir. Doğru seçilmeyen bir yataklık, ayak yaralanmalarına, solunum problemlerine, tüy sorunlarına ve stres kaynaklı davranış bozukluklarına neden olabilir.

Peki ideal yataklık nasıl olmalı? Hijyen mi ön planda olmalı, yoksa hayvanın doğal ihtiyaçları mı? Gelin bu sorulara bilimsel ve deneyimlere dayalı yanıtlar arayalım.

---

1. Yataklık Nedir, Neden Önemlidir?

Yataklık, kafesin tabanına serilen ve şu amaçlarla kullanılan malzemedir:

• Sıvıyı emmek ve kokuyu azaltmak
   

• Kazma ve saklanma gibi doğal davranışlara alan tanımak
   

• Kemirgenin ayaklarının zarar görmesini önlemek
   

• Isı yalıtımı sağlamak
   

• Konforlu bir uyku alanı sunmak
   

Yani yataklık, hem konfor hem temizlik açısından hayati öneme sahiptir.

 

---

2. İdeal Bir Yataklıkta Aranması Gereken Özellikler

Özellik	Açıklama
Tozsuz Olmalı	Solunum sistemi hassas olan kemirgenlerde toz, ciddi hastalıklara yol açabilir.
Yüksek emicilik	İdrar ve nemi iyi emen malzeme, koku oluşumunu azaltır.
Toksik madde içermemeli	Kokulu, boyalı, kimyasal içerikli ürünler kesinlikle kullanılmamalı.
Kemirilebilir olmalı	Kemirme ihtiyacını karşılamalı, ama sindirilebilir olmamalı.
Kazmaya uygun	Tünel kazma davranışına olanak tanıyacak kadar yumuşak ve derin olmalı.
Kolay değiştirilebilir	Haftalık bakımda zahmetsizce temizlenebilir yapıda olmalı.

 

---

3. Yaygın Yataklık Türleri ve Karşılaştırması

A) Kağıt Bazlı Yataklıklar

• Geri dönüştürülmüş, tozsuz, yüksek emici yapıda ürünlerdir.
   

• Tozsuzluk açısından en güvenli seçenektir.
   

• Özellikle astım riski olan hamster ve çinçillalar için uygundur.
   

• En pahalı yataklık türlerinden biridir.
   

✅ Avantajları: Emici, kokusuz, tozsuz
❌ Dezavantajları: Pahalı, kazma için biraz yumuşak kalabilir

 

---

B) Tane Talaş (Doğal Ağaçlardan)

• Genellikle çam ve ladin gibi yumuşak ağaçlardan üretilir.
   

• Kokuyu iyi tutar, ekonomik bir seçenektir.
   

• Fırınlanmış ve tozsuz olması şarttır.
   

✅ Avantajları: Ekonomik, kolay bulunur
❌ Dezavantajları: Düşük kaliteli olanlar solunum sorunlarına neden olur

⚠️ Uyarı: Sedir ağacından yapılan talaşlar kesinlikle kullanılmamalıdır (fenol gazı nedeniyle toksiktir).

 

---

C) Keten Sapı (Hemp) Yataklık

• Doğal, kimyasalsız, hafif ama emici bir yataklıktır.
   

• Özellikle büyük kemirgen türlerinde (kobay, çinçilla) kullanılır.
   

• Antibakteriyel özellik taşır, mantar oluşumunu azaltır.
   

✅ Avantajları: Doğal, kokuyu iyi hapseder
❌ Dezavantajları: Bazı hayvanlar tarafından sevilmez, yüzeyde dağılır

 

---

D) Pelet (Sıkıştırılmış Kağıt/Talaş Peletleri)

• Basınçla sıkıştırılmış, yoğun yapıda emici granüllerdir.
   

• Genellikle tuvalet köşelerinde kullanılır.
   

• Tüm kafes zemini için konforlu değildir.
   

✅ Avantajları: Aşırı emici, az kokulu
❌ Dezavantajları: Serttir, kazma için uygun değildir

 

---

E) Kum ve Toprak (Gerbil & Fare İçin)

• Kontrollü ve ısıl işlem görmüş toprak karışımları kazmak için idealdir.
   

• Gerbil gibi doğal tünel kazıcı türlerde temel malzeme olarak kullanılır.
   

• Nem dengesine dikkat edilmelidir.
   

✅ Avantajları: Doğal davranışları destekler
❌ Dezavantajları: Koku ve nem kontrolü zor olabilir

 

---

4. Türlere Göre Yataklık Önerileri

Kemirgen Türü	Önerilen Yataklık	Notlar
Suriye Hamsterı	Kağıt bazlı + talaş karışımı	Derin kazma alanı için 20+ cm önerilir
Cüce Hamster	Yumuşak kağıt + kum alanı	Kazma içgüdüsü zayıf olabilir, saklanma önemli
Gerbil	Toprak + saman + kağıt karışımı	Tünel sistemi kurmak için sertleştirilmiş yüzeyler
Sıçan	Kağıt bazlı veya keten	Ayak sağlığı için düz zemin önemli
Fare	Kağıt bazlı + ince talaş	Tozsuz ve değişken yapılar kombinlenebilir
Kobay	Keten sapı + keçeli zemin (yeniden kullanılabilir)	Tırnak sağlığı için yumuşak zemin
Çinçilla	Kağıt bazlı + taşlık dinlenme alanı	Nem kontrolü çok kritik, tozsuzluk şart

 

---

5. Katmanlı Zemin Sistemi: Konfor ve Temizlik Dengesi

En iyi sonuçlar, tek katman değil, çok katmanlı sistemler ile elde edilir:

1. Alt katman: Emilim sağlayan ana yataklık (kağıt, keten vs.)
    

2. Orta katman: Kazma davranışını destekleyen daha kalın yapı (talaş, saman)
    

3. Üst katman: Saklanma, kemirme ve yuvalama için hafif malzeme (kağıt şeritleri, yumuşak kağıt)
    

Bu yapı hem kazma hissi, hem emici zemin, hem de temizlenebilirlik sağlar.

 

---

6. Temizlik ve Değişim Rutini

• Günlük: Kirli köşelerin temizlenmesi (özellikle tuvalet alanı)
   

• Haftalık: Tüm kafes temizliği ve yataklığın tamamen değiştirilmesi
   

• Aylık: Kafesin derin temizliği (kokusuz dezenfektan veya sirke)
   

İpucu: Tuvalet alanı için farklı yataklık türü kullanmak, hayvanın orayı ayırt etmesini kolaylaştırır.

 

---

7. Sık Yapılan Hatalar ve Doğrular

Hatalı Uygulama	Doğru Yaklaşım
Sadece ince bir yataklık serilmesi	En az 10–20 cm derinlikte taban oluşturulmalı
Sedir veya boyalı talaş kullanmak	Yalnızca doğal ve fırınlanmış malzemeler kullanılmalı
Kazma türlerine düz zemin sunmak	Tünel kazabileceği yapı oluşturulmalı
Yataklığı ayda bir değiştirmek	Haftalık tam değişim, günlük bölgesel temizlik yapılmalı
Sadece temizlik odaklı, konforsuz yapı	Temizlik kadar konfor ve içgüdülerin desteklenmesi de önemli

 

---

Sonuç

Evcil kemirgeninizin sağlıklı, mutlu ve doğal davranışlarını özgürce sergileyebildiği bir ortam yaratmak istiyorsanız, zemin ve yataklık seçimi kesinlikle hafife alınmamalıdır. Doğru yataklık, hem temizlik kolaylığı, hem de hayvan refahı açısından ideal dengeyi sağlar.

Unutmayın: Rahat ve güvenli bir zemin, küçük dostunuzun dünyasında büyük fark yaratır.