Evcil kemirgenlerin sağlıklı, mutlu ve uzun bir ömür sürmesi için en temel gereksinimlerin başında doğru kafes seçimi gelir. Ne yazık ki birçok kemirgen hâlâ küçük, havasız, eğlencesiz ve güvensiz ortamlarda yaşamaya mahkûm ediliyor. Ancak doğru kafes; yalnızca hayvanın güvenli bir alanı değil, aynı zamanda keşif, oyun, uyku ve temel içgüdülerin sergilendiği çok yönlü bir yaşam alanıdır.

Bu yazıda; hamster, kobay, fare, sıçan, gerbil, çinçilla gibi yaygın evcil kemirgen türleri için ideal kafes boyutlarını, kullanılacak malzemeleri ve yerleşim düzenini detaylı şekilde ele alıyoruz.

---

1. Doğru Kafes Boyutu: Küçük Hayvan, Büyük Alan

Kemirgenlerin küçük yapıları, genellikle küçük kafeslerde yaşayabilecekleri yanılgısını doğurur. Oysa doğada birçok kemirgen türü her gece onlarca metre alanı keşfeder, yuva kazar ve yiyecek arar. Bu nedenle geniş bir yaşam alanı, sadece fiziksel hareket için değil, zihinsel uyarım ve doğal davranışları sergileyebilmek için de gereklidir.

Türlere Göre Minimum Kafes Boyutları:

Kemirgen Türü	Minimum Zemin Alanı	Not
Suriye Hamsterı	80 x 50 cm (4000 cm²)	Yalnız yaşar; yüksek tabanlık derinliği gerekir
Cüce Hamster	70 x 40 cm (2800 cm²)	Sosyal olabilir; düşük kafes yüksekliği uygun
Kobay (Guinea Pig)	120 x 60 cm (7200 cm²)	En az iki birey için alan hesaplanmalı
Fare	60 x 40 cm (2400 cm²)	Tırmanmayı sever, kafes yüksekliği de önemlidir
Sıçan	80 x 50 cm, 2 katlı (en az)	Zeki ve hareketlidir; dikey alan kritik
Gerbil	70 x 50 cm (3500 cm²)	Kazma için derin tabanlık gerekir
Çinçilla	100 x 60 cm, çok katlı	Atlama ve zıplamayı sever; yükseklik şart

Unutmayın: Bu ölçüler minimumdur. Daha büyük her zaman daha iyidir.

 

---

2. Kafes Malzemesi: Sağlam, Güvenli ve Nefes Alabilir

Kafesin yapıldığı malzeme, hem hayvanın sağlığı hem de sizin bakım kolaylığınız açısından büyük önem taşır.

A) Tel Kafesler

• Avantajları:
   

  • Mükemmel havalandırma sağlar.
     

  • Aksesuarlar kolayca asılabilir.
     

• Dikkat Edilmesi Gerekenler:
   

  • Tel aralığı küçük olmalı (fareler için max. 0.8 cm, hamsterlar için max. 1 cm).
     

  • Alt tabanı plastik olmalı, tamamen telli zemin yaralanmalara neden olabilir.
     

B) Cam/Akrilik Akvaryumlar veya Teraryumlar

• Avantajları:
   

  • Toz ve talaş dışarı çıkmaz.
     

  • Kazma davranışı için derin zemin sağlar.
     

• Dezavantajları:
   

  • Hava sirkülasyonu düşüktür (üst kısmı tel ızgara ile kapatılmalı).
     

  • Taşıması ve temizliği zordur.
     

C) Plastik Modüler Kafesler

• Genellikle önerilmez.
   

• Küçüktür, havalandırması yetersizdir.
   

• Eğlenceli görünseler de hayvanın ihtiyaçlarını karşılamaz.
   

En İdeal Seçim:

Tel kafes + plastik tabanlı geniş modeller veya modifiye edilmiş cam teraryumlar.

 

---

3. Kafesin İç Yerleşimi: Doğal Yaşam Alanı Tasarımı

Kemirgen kafesi sadece bir yaşam alanı değil; aynı zamanda zihin uyarımı, sosyal etkileşim ve dinlenme yeridir. Bu nedenle bölümlendirme çok önemlidir.

Temel Bölgeler:

• Yem & Su Alanı: Suluk sabitlenmeli, yemlik devrilmeyecek şekilde yerleştirilmeli.
   

• Tuvalet Köşesi: Sıçan, fare gibi türlerde belirli bir alanı tuvalet için kullanma eğilimi vardır. Ayrı bir kum kabı konabilir.
   

• Saklanma ve Uyuma Alanı: En az bir saklanma kutusu olmalı. Karanlık ve sessiz bir köşe tercih edilir.
   

• Oyun ve Egzersiz Alanı: Tekerlek, tünel, köprü gibi oyuncaklarla desteklenmeli.
   

• Kazma ve Kemirme Bölgesi: Derin altlık alanı ve kemirme materyalleri sağlanmalı.
   

 

---

4. Kafesin Yerleştirileceği Ortam

Kafesin konumu da en az içeriği kadar önemlidir. Hayvanın kendini güvende hissedeceği, sıcaklık ve ışık dengesinin sağlandığı bir yer seçilmelidir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Direkt güneş ışığı almamalı
   

• Isı kaynaklarına (kalorifer, klima) yakın olmamalı
   

• Aşırı gürültülü alanlardan uzak olmalı (TV, müzik, kapı gürültüsü)
   

• Ortam sıcaklığı 18–24°C arasında olmalı
   

• Hava akımı olan (cereyanlı) alanlardan uzak durulmalı
   

 

---

5. Güvenlik Önlemleri

Kemirgenler küçük bedenlerine rağmen büyük kaçışçılardır. Kafes güvenliği bu nedenle çok önemlidir.

• Kafes kilit sistemi sağlam olmalı
   

• Tünel ya da kapak bağlantıları sağlam yerleştirilmeli
   

• Tel aralıkları küçük olmalı
   

• Kafes zemini kolayca tırmanamayacak yapıda olmalı
   

---

6. Katlı Kafesler ve Dikey Alanlar

Özellikle sıçan, fare ve çinçilla gibi türler için dikey hareket alanları oldukça önemlidir. Bu türler:

• Zıplar, tırmanır ve yukarıyı keşfetmeyi sever
   

• İki ya da üç katlı kafeslerde daha mutlu olurlar
   

• Ancak katlar arası geçiş güvenli yapılmalı (merdiven, rampa, platform)
   

 

---

7. Temizlik ve Bakım Kolaylığı

Kafesin malzemesi kadar temizliği kolay yapılabilir olması da önemlidir.

• Alt tabanı kolay çıkarılmalı ve yıkanabilir olmalı
   

• Tüneller ve oyuncaklar yerinden kolayca ayrılabilmeli
   

• Tel kafeslerde paslanmaz malzeme tercih edilmeli
   

• Cam teraryumlarda keskin köşe ve kırık olmamalı
   

 

---

8. Sık Yapılan Hatalar ve Doğrular

Yanlış	Doğru
Küçük kafes yeterlidir düşüncesi	Geniş, doğal davranışlara alan tanıyan kafes seçilmeli
Tüm kafes tellerden oluşmalı	Tel zemin değil, plastik ya da düz taban olmalı
Kafese oyuncak koymaya gerek yok	Oyun ve egzersiz alanları zihin gelişimi için şart
Kafes pencere kenarına konabilir	Güneş, cereyan ve ısı kaynaklarından uzak tutulmalı
Yataklık az konulmalı ki temizlik kolay olsun	Derin yataklık kemirme ve kazma için gereklidir

 

---

Sonuç

Kemirgenler küçük olabilir ama ihtiyaçları büyüktür. Doğru boyutta, güvenli malzemelerden yapılmış ve doğal yaşama uygun şekilde düzenlenmiş bir kafes; onların hem fiziksel hem de ruhsal sağlığı için vazgeçilmezdir.

Unutmayın, iyi bir kafes yalnızca hayvanınızı “tutmak” için değil; ona yaşamak, keşfetmek ve mutlu olmak için bir dünya sunmalıdır.